Konferencję swoją obecnością zaszczycili: ks. abp Tadeusz Wojda, metropolita białostocki, ks. abp Edward Ozorowski, ks. bp Henryk Ciereszko. W wydarzeniu wzięli udział moderatorzy AWSD, profesorowie seminarium, duchowni białostockiego prezbiterium, alumni, siostry zakonne oraz zaproszeni goście. Obrady rozpoczął ks. Arcybiskup Metropolita, podkreślając, iż wydarzenie to wpisuje się w dzieło ewangelizacji i nawiązał do niedawnych warsztatów kapłańskich, podczas których głównym tematem była refleksja nad uczestnictwem świeckich w życiu Kościoła w formie diakonatu stałego, jako uczestnictwo świeckich w posłudze Eucharystii.

Zgromadzonych przywitał w imieniu wspólnoty seminaryjnej ks. Andrzej Proniewski, rektor AWSD, który prowadzi całe obrady i przed każdym z wystąpień przedstawiał krótki życiorys prelegenta. Do wygłoszenia referatów zaproszono znamienitych prelegentów: J. Em. ks. kard. Stanisława Ryłkę z Watykanu, ks. prof. Alberto Trevisiol z Papieskiego Uniwersytetu Urbanianum w Rzymie, w którego zastępstwie referat odczytał ks. Roberto Cherubini, pracujący w tym samym ośrodku naukowym, następnie ks. prof. Wojciech Góralski z UKSW w Warszawie, ks. prof. Andrzej Napiórkowski z UP JPII w Krakowie oraz ks. dr hab. Krzysztof Kaucha z KUL JPII.

Tematyką konferencji była kolegialność w Kościele katolickim, widziana w perspektywie eklezjologiczno – prawnej. Pierwszy referat, autorstwa ks. kard. S. Ryłki, zatytułowany był „Rola i funkcja świeckich w Kościele”. Ks. kard. Podkreślił, że jego wystąpienie jest – w pewnym sensie – świadectwem posługi w ramach Papieskiej Rady ds. Świeckich. We wstępie zauważył, że laikat jest barometrem, poprzez który można się wsłuchać, co – w nawiązaniu do słów z Apokalipsy św. Jana – „Duch Święty mówi do Kościołów”, a także dzisiaj do każdego z kościołów lokalnych. Kard. Prelegent wskazał na podstawowe zadanie i wyzwanie, przed jakim stoi Kościół, to formacja katolików świeckich, by mogli oni należycie rozpoznać swoją misję w Kościele i w świecie. W swoim wystąpieniu oparł się on na Adhortacji apostolskiej św. Jana Pawła II „Christifideles laici”, Adhortacjach apostolskich papieża Franciszka: „Evangelii gaudium” oraz „Gaudete et exsultate”. Przybliżył – w oparciu o myśl teologiczną Jana Pawła II – cechy formacji katolików świeckich (integralność, spójność, kościelność oraz formację stałą). Kard. Ryłko wskazał też na to, iż Jan Paweł II podkreślał szczególny charakter Chrztu Św. Znamienne podczas papieskiej pielgrzymki do Francji w 1981 r. stało się zapytanie papieża do całej ówczesnej zbiorowości Francuzów: „Francjo, co zrobiłaś ze swoim chrztem?”. Pytanie to, mówił Kardynał Prelegent, można postawić każdemu ochrzczonemu chrześcijaninowi. Nawiązując do tego, iż obecnie wszyscy jesteśmy dłużnikami postanowień Soboru Watykańskiego II, który utorował drogę dla odegrania szczególnej roli laikatu w Kościele, to jednak wydaje się – idąc za myślą papieża Franciszka – zegar zmian soborowych się zatrzymał. Ks. kard. podkreślał w swoim referacie szczególną rolę świeckich w różnych sferach życia społecznego. Odnosząc się do myśli Franciszka, podkreślał, iż świat jest drogą do świętości. Nawiązując do najnowszej Adhortacji papieskiej, kard. Ryłko podkreślał, że nie ma innej drogi w życiu chrześcijanina, jak droga do świętości, która w szczególny sposób poddaje się kierownictwu Ducha Świętego.

Ks. prof. A. Trevisiol, zatytułował swoje wystąpienie: „Posługa świeckich w Kościele u Ojców Kościoła”. Referat – jak wspomniano – wygłoszono w jego zastępstwie w języku włoskim, udostępniając uczestnikom tłumaczenie z języka włoskiego. Przyczynek ks. prof. A. Trevisiola przedstawiał rolę świeckich w Kościele pierwotnym. Temat ten ujęto z punktu widzenia kultury judaistycznej i nowotestamentalnej, zobrazowano przykład laikatu w Kościele pierwszych wieków, biorąc za podstawę monastycyzm mnichów egipskich oraz ukazano różnicę pomiędzy Kościołem doby św. Atanazego oraz współczesną refleksją teologiczną kard. J. Ratzingera.

Ks. prof. W. Góralski wygłosił referat: „Struktury kolegialne w Kościele”, w którym przedstawił rozgraniczenie pomiędzy kolegialnością efektywną a kolegialnością afektywną.

Ks. prof. A. Napiórkowski przedstawił referat, zatytułowany: „Proces tworzenia się Kościoła i jego kolegialność w świetle zasady Maryjnej”. Założeniem jego wystąpienia było wykazanie, na ile zasada Piotrowa w całym procesie tworzenia się Kościoła i jego kolegialności współgra z zasadą Maryjną. Temat ukazał on w oparciu o 5 punktów: pozaczasowa idea Boga Ojca, konstytuowanie w Starym Przymierzu, ustanowienie Kościoła przez Jezusa, Kościół spełniający się od Pięćdziesiątnicy oraz Kościół zdążający ku eschatycznej pełni. Prelegent przekonywał, iż odejście od zasady Maryjnej powoduje zubożenie rzeczywistości eklezjalnej, a tym samym zubożenie struktury hierarchicznej i znaczne osłabienie funkcjonowania jego kolegialności.

Wystąpienie ks. dra hab. K. Kauchy, opatrzone tytułem: „Istota Kościoła i kolegialności”, oparte zostało głównie o refleksję teologiczną ks. kard. Josepha Ratzingera. Ks. K. Kaucha podkreślił, iż istotą Kościoła i kolegialności – idąc za myślą późniejszego Benedykta XVI – „udzielaniem siebie i bycie dla innych”. Ks. K. Kaucha zauważył, iż Jezus tworzy nową ludzkość. Jest ona na mocy Chrztu św., włączona w Nowego Adama i współuczestniczy w Jego Ciele. Ks. Kaucha podkreślał, iż w Kościele ma miejsce nowy kult, który nie polega jedynie na składaniu ofiar, ale przede wszystkim na życiu zgodnym z wolą Pana. Prelegent – powołując się spuściznę św. Pawła Apostoła – zaapelował na koniec wystąpienia – byśmy wszyscy, zarówno osoby duchowne, jak i świeccy, „Jedni drugich brzemiona nosili”, a wówczas trudny ciężar dźwiga się bez trudu.

W podsumowaniu Arcybiskup Metropolita podziękował prelegentom za wygłoszone referaty i uczestnikom za uwagę. Podkreślił, iż przedstawiona problematyka dotyczyła tego, co głęboko tkwi w sercach każdego z nas, ponieważ żyjemy w czasach Ducha Świętego, czego dowodem jest rozkwit różnych ruchów i wspólnot kościelnych. Wyraził przekonanie, iż ukazana problematyka – jeżeli jeszcze nie teraz, to z całą pewnością w przyszłości – powinna zaowocować osobistą refleksją na udziałem świeckich w życiu Kościoła lokalnego. Na zakończenie Abp T. Wojda poprosił Kard. S. Ryłkę o końcowe błogosławieństwo, a ks. Rektor zaprosił zebranych na wspólny posiłek do seminaryjnego refektarza.